Athinë, 29 prill 2024 (MIA) - Përvoja spanjollo-portugeze me ndërprerjet e energjisë elektrike duhet të hetohet, duhet të ndërmerren masa dhe hapa për të shmangur një skenar të tillë në vendin tonë, thanë në një bisedë me korrespondenten e MIA-s nga Athina, ministrja e Energjetikës, Minierave dhe Burimeve Minerale, Sanja Bozhinovska dhe kryetari i Komisionit Rregullator për Energji, Shërbime të Ujësjellësit dhe Shërbime për Menaxhimin e Mbeturinave Komunale (RKE) Marko Bislimoski në lidhje me ndërprerjen e energjisë në Gadishullin Iberik.

Çështja specifike, si temë aktuale, është papritur në fokus të Forumit të nëntë të Energjisë Ballkanike që po mbahet në Athinë dhe ministrja dhe kreu i KRE-së po përcjellin pikëpamjet e tyre mbi shkaqet, pasojat dhe masat parandaluese që duhen marrë.

Ata i referohen gjithashtu vendimit për të fikur disa nga centralet fotovoltaike gjatë festave të Pashkëve, që sipas tyre është hera e parë që futet një masë e tillë.

Ministrja Bozhinovska thekson se nuk ka pasur një ndërprerje të tillë në Evropë që nga viti 2003, kur u prekën 56 milionë njerëz, dhe këtë herë, thotë ajo, na habiti të gjithëve me Portugalinë dhe Spanjën dhe pjesë të Francës.

“Ka shumë spekulime se cila është arsyeja, ata ende nuk kanë të dhëna të sakta. E diskutuam këtë dje në darkën informale ministrore në margjinat e Samitit, ata thanë se do të ketë një deklaratë zyrtare, por ende nuk dihet dhe mund të duhet pak kohë. Por kjo tregon se sa i rëndësishëm është stabiliteti. Ata kanë shumë energji elektrike nga burime të rinovueshme. Qeveria e tyre sociale mbylli centralet bërthamore në Spanjë dhe tani ka shumë komente për këtë, por do të shohim se si do të shkojnë gjërat”, komentoi ministrja.

Kryetari i KRE-së shpjegon se "në vendet ku ka një numër dërrmues burimesh të energjisë së rinovueshme, kjo është mjaft e pritshme të ndodhë", duke shtuar se "tani duhet të shohim se cili është shkaku", dhe gjithashtu i referohet asaj që u përmend se ndërprerja u shkaktua nga një "fenomen i rrallë atmosferik".

“Për arsyen e deklaruar, si inxhinier elektrik, nuk kam dëgjuar për një ndikim të tillë, ne nuk kemi studiuar në universitet. Nuk e di se çfarë është, do të duhen bërë më shumë kërkime, por fakti është se do të ketë zhvillime të tilla në periudhën e ardhshme, sepse burimet e rinovueshme janë të mira, janë të shkëlqyera nga aspekti i mbrojtjes së mjedisit, por në realitet, nga aspekti i funksionimit të sistemit, ato shkaktojnë probleme sepse prodhimi i tyre i energjisë elektrike është i paparashikueshëm”, theksoi Bislimoski.

Zëvendësministri grek i Mjedisit dhe Energjisë, Nikos Cafos, në Samitin e Energjisë në Ballkan, duke iu referuar situatës në Spanjë dhe Portugali, theksoi se "asnjë vend nuk është një ishull energjie, çdo gjë që ndodh ndikon në vendet në të gjithë Evropën".

Lidhur me vendin tonë, si ministrja Bozhinovskа ashtu edhe kryetari i KRE-së Bislimoski theksuan se ne si vend po marrim masa parandaluese për të shmangur skenarin spanjoll-portugez.

“Po ndërmarrim shumë aktivitete, sepse kemi edhe një pjesë të energjisë së rinovueshme. Komisioni Regullator ndërmori  disa hapa për festat e Pashkës dhe ne do të sigurohemi që kjo të mos ndodhë  Bislimoski shpjegoi se për Pashkë, në Evropë, të gjithë operatorët e sistemit të transmetimit u koordinuan dhe morën masat e duhura, diçka që pritet të vazhdojë edhe në periudhën në vijim.

“Nga MEPSO është kërkuar që masa që ishte në fuqi për Pashkët ta zgjasë edhe për festën e 1 Majit në periudhën e ardhshme dhe të zgjasë gjatë gjithë periudhës së verës, deri në fund të tetorit. Do të merren të gjitha mekanizmat e disponueshëm dhe do ta shohim. Pra, e gjithë kjo që po ndodh është diçka e re, nga një perspektivë teknike, por besoj se gjatë kësaj periudhe do të ketë edhe investime në sistemet e baterive që do ta ulin pjesërisht rrezikun e ndërprerjeve të sistemit, përndryshe e gjithë Evropa do të jetë vazhdimisht nën këtë kërcënim sepse kemi hyrë në një skenar plotësisht të gjelbër. Një numër i madh centralesh bërthamore janë mbyllur në Evropë. Gjithashtu, termocentralet janë mbyllur në Evropë dhe tani, e dini, ne po themi që termocentralet duhet të mbyllen, duhet të kemi vetëm burime të rinovueshme, por sfidat në funksionimin e sistemeve do të jenë ende të pranishme në periudhën e ardhshme”, shpjegoi Bislimoski.

Ai tha më tej se në Spanjë, tani është më mirë të kryhet një analizë për të parë se cila është arsyeja, në mënyrë që operatorët e tjerë të sistemit të transmetimit të mund të marrin masa bazuar në këtë përvojë spanjolle-portugeze.

“Por fakti është se Evropa, përfshirë edhe ne, do të përballet me sfida në menaxhimin e sistemeve dhe do të merren masa që janë në dispozicion, siç u morën për festat e Pashkëve dhe gjatë atyre periudhave kur fotovoltaikët u fikën në Maqedoni, çmimi i energjisë elektrike ishte për pjesën më të madhe të periudhës afër zeros dhe në disa orë edhe negativ. Pra, realisht, edhe ata që prodhuan, nëse do të shisnin, do të shisnin me çmime afër zeros dhe besoj se pronarët e centraleve fotovoltaike gjithashtu i mbështesin këto masa sepse do të pësonin dëme më të mëdha nëse sistemet do të shembeshin në ndonjë vend”, theksoi Bislimoski.

Sanja Ristevska

Foto: MIA