Gazë, 27 dhjetor 2023 (MIA) - Tre muajt e fundit kanë qenë më vdekjeprurësit ndonjëherë për palestinezët që jetojnë në Gaza – që nga 7 tetori, sipas qeverisë së Hamasit, më shumë se 20.000 njerëz janë vrarë në Gaza në sulmet e forcave izraelite. Një plan nga Egjipti për t'i dhënë fund të gjitha armiqësive është në tryezë pasi zyrtarët izraelitë pretendojnë se konflikti "as që është afër përfundimit dhe do të zgjasë - për një kohë të gjatë".

Persona të armatosur të Hamasit nisën një sulm të paprecedentë ndaj Izraelit nga Rripi i Gazës më 7 tetor, duke vrarë 1200 njerëz dhe duke marrë rreth 240 pengje. Atë ditë, qindra persona të armatosur të Hamasit kaluan nga Rripi i Gazës në jug të Izraelit, duke çarë gardhin e mbrojtur në sulmin më serioz ndërkufitar në më shumë se një brez.

Ushtria izraelite u përgjigj me sulme ajrore në Gazë dhe filloi një ofensivë tokësore. Në gjashtë ditët e para të konfliktit, ushtria izraelite hodhi 6000 bomba në Gazë. Gaza ka rreth 365 km2. Për krahasim, koalicioni perëndimor në luftën kundër Shtetit Islamik -IS hodhi rreth 2.500 bomba në një muaj në një sipërfaqe prej rreth 41.000 kilomtra katrorë.

Ky është konflikti i pestë mes Izraelit dhe Hamasit që nga viti 2006.

Kryeministri izraelit Benjamin Netanjahu tha se Izraeli kishte një "qëllim të qartë për të shkatërruar aftësitë ushtarake dhe qeverisëse të Hamasit", si dhe lirimin e pengjeve. Netanjahu tha gjithashtu se Izraeli do të kishte "përgjegjësi të plotë të sigurisë" për Gazën "për një kohë të pacaktuar" pas konfliktit. Ai më vonë theksoi se Izraeli nuk ka plane për të ripushtuar territorin.

Netanjahu e krahasoi përpjekjen e luftës me historinë biblike të Amalekut, kur Zoti i thotë mbretit Saul të vrasë çdo person, duke përfshirë gra dhe fëmijë, në kombin rival të Izraelit të lashtë.

Izraeli, Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara dhe fuqitë e tjera perëndimore e klasifikojnë Hamasin si organizatë terroriste.

Që nga sulmet e 7 tetorit, avionët luftarakë të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF) kanë kryer sulme ajrore në të gjithë Gazën ndërsa trupat e saj kryejnë operacione në terren. Izraeli ka 300,000 rezervistë në dispozicion për operacionin, duke shtuar forcën e tij të përhershme prej 160,000.

IDF pretendon se ka goditur më shumë se 22,000 objektiva që nga 7 tetori dhe ka shkatërruar më shumë se 800 tunele të ndërtuara nën Gaza.

Hamasi ka pohuar më parë se rrjeti i tij i tuneleve shtrihet në 500 kilometra.

Imazhet satelitore sugjerojnë se rreth 100,000 ndërtesa në Gaza janë dëmtuar gjatë luftimeve.

Hamasi vazhdoi të lëshonte raketa nga Gaza drejt Izraelit.

Gjatë një armëpushimi të përkohshëm në fund të nëntorit, Hamasi liroi 105 pengje dhe Izraeli liroi 240 të burgosur palestinezë si pjesë e një marrëveshjeje. Pas përfundimit të armëpushimit të përkohshëm, trupat izraelite hynë në Gazën jugore dhe filluan operacionet kundër Hamasit dhe grupeve të tjera të armatosura në dhe rreth qytetit të Kan Junisit.

Sipas një marrëveshjeje të ndërmjetësuar nga Katari, më 24 nëntor filloi një pushim shtatë-ditor në luftime.

Gjatë armëpushimit, 81 izraelitë dhe persona me shtetësi të dyfishtë u liruan, së bashku me 24 të huaj, ndërsa 240 palestinezë u liruan nga burgjet izraelite.

Izraeli pretendon se ka vrarë mijëra luftëtarë të Hamasit gjatë luftës, duke përfshirë shumë komandantë.

IDF tha se 134 ushtarë izraelitë ishin vrarë që nga fillimi i ofensivës tokësore më 27 tetor. Në total, 466 ushtarë janë vrarë që nga 7 tetori - shumica prej tyre gjatë sulmeve të Hamasit atë ditë.

Izraeli kreu gjithashtu shumë sulme ajrore në Rafah, pranë kufirit me Egjiptin, ku më herët u kishte thënë banorëve të Kan Jounisit të iknin.

Luftimet e ashpra vazhdojnë në veri, rreth kampit të refugjatëve Xhabalia dhe rrethit lindor Shexhaija të qytetit të Gazës.

KB-ja vlerëson se 100,000 civilë mbeten në veri.

Gjatë sulmeve të 7 tetorit, Hamasi mori rreth 240 pengje, të cilët tha se ishin fshehur në "vende dhe tunele të sigurta" në Gazë.

Izraeli pretendon se më shumë se 30 nga pengjet janë fëmijë. Të paktën 10 nga pengjet janë mbi 60 vjeç. Ata pretendojnë se rreth gjysma e pengjeve kanë pasaporta të huaja nga 25 vende të ndryshme.

Ushtarët izraelitë qëlluan gabimisht tre pengje që shfaqnin një flamur të bardhë në Gaza më 15 dhjetor.

Rreth 120 persona besohet se janë ende në robëri. Nga krahu i armatosur i Hamasit, u shfaq informacioni se disa prej pengjeve nuk dihet se ku ndodhen për shkak të bombardimeve intensive dhe se ata po humbasin.

Hamasi tha se grupe të tjera të armatosura në Gaza po mbanin pengje, duke përfshirë Xhihadin Islamik Palestinez. Kjo mund të komplikojë lëvizjet e ardhshme.

Secila palë fajësoi tjetrën për rënien e armëpushimit dhe rifillimin e luftimeve më 1 dhjetor.

Netanjahu tha se Hamasi "kishte dështuar në përmbushjen e detyrimit të tij për të liruar të gjitha pengjet femra" dhe "kishte lëshuar raketa ndaj qytetarëve izraelitë".

Hamasi tha se Izraeli kishte refuzuar "të pranonte të gjitha ofertat për lirimin e pengjeve të tjera".

Më 13 dhjetor, Asambleja e Përgjithshme e KB-së miratoi një rezolutë jodetyruese që bën thirrje për një "armëpushim të menjëhershëm humanitar" si dhe "lirimin e menjëhershëm dhe pa kushte të të gjithë pengjeve".

Pesë ditë më parë, SHBA-ja vuri veton ndaj një projekt-rezolute të ngjashme në Këshillin e Sigurimit të KB-së, duke theksuar se një armëpushim do të lejonte Hamasin të rigrupohej.

Një votim i mëtejshëm mbi armëpushimin në Këshillin e Sigurimit të OKB-së u vonua vazhdimisht për shkak të mosmarrëveshjeve mbi formulimin e rezolutës.

Udhëheqësi i Hamasit Ismail Hanija mori pjesë në bisedimet në Kajro për një armëpushim të ri të mundshëm.

Megjithatë, më 21 dhjetor, Hamasi tha se të gjitha grupet e armatosura palestineze kishin përjashtuar lirimin e më shumë pengjeve nëse Izraeli nuk pranonte t'i jepte fund luftës në Gaza.

Përveç më shumë se 20,000 të vdekurve të raportuar, Ministria e Shëndetësisë e drejtuar nga Hamasi thotë se 52,600 njerëz janë plagosur që nga fillimi i luftës. Sipas vlerësimeve të autoriteteve lokale, mbi 6000 fëmijë kanë vdekur që nga ajo datë në kundërofensivë izraelite. Qindra janë të zhdukur. Që nga fillimi i konfliktit - në Gaza mesatarisht për çdo 10 minuta vritet nga një fëmijë.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tha se vetëm nëntë nga 36 spitalet e Gazës ishin ende pjesërisht funksionale, të gjitha në jug. Këto spitale funksionojnë me trefishin e kapacitetit të tyre, ndërkohë që përballen me mungesa kritike të materialeve bazë dhe karburantit për gjeneratorët e tyre. Më shumë se nëntë mijë njerëz vdiqën në Rripin e Gazës sepse nuk mund të merrnin trajtimin adekuat, informoi drejtori i përgjithshëm i shërbimit për shtyp të qeverisë, Ismail al-Tavabta.

Netanjahu pranoi se Izraeli nuk ishte "i suksesshëm" në minimizimin e viktimave civile, por tha se Hamasi po përdorte civilët e Gazës si mburoja njerëzore.

Храната е дефицитарна во Газа и цените се зголемени, што значи дека многу луѓе не можат да си дозволат основни производи како брашно. Недостигот на струја ја отежнува состојбата.

Sipas Unrwa, agjencia e KB-së për refugjatët palestinezë, 1.9 milionë banorë të Gazës - rreth 85% e popullsisë - janë zhvendosur, me 1.4 milionë prej tyre të strehuar në objektet e saj.

Shumë prej tyre u larguan nga luftimet në veri me urdhër të Izraelit për të lëvizur në jug të luginës së lumit Vadi Gaza për sigurinë e tyre.

Dhjetëra mijëra janë zhvendosur në Rafah për t'i shpëtuar luftimeve. KB-ja thotë një tualet e përdornin të paktën 486 njerëz në strehimoret e tyre atje.

Ushtria izraelite publikoi një hartë në internet të Gazës të ndarë në më shumë se 600 blloqe, duke treguar zonat ku njerëzit duhet të evakuohen për sigurinë e tyre. Por UNICEF, shoqata bamirëse e KB-së për fëmijë, ka paralajmëruar se disa nga zonat "të sigurta" janë "arna të vogla tokë e djerrë" pa ujë, kanalizime apo strehim.

Pas sulmeve të 7 tetorit, Izraeli mbylli pikat e tij kufitare me Gazën, duke mos lejuar që furnizimet e zakonshme të ushqimit, ujit dhe ilaçeve të hynin në territor.

Izraeli lejoi dërgesat e kufizuara të ndihmave të vazhdonin përmes kalimit kufitar Rafah të kontrolluar nga Egjipti më 21 tetor. Megjithatë, KB-ja thotë se numri i kamionëve që hynin çdo ditë ishte rreth një e pesta e mesatares ditore prej 500 para luftës.

Izraeli ka kufizuar rreptësisht furnizimet me karburant, duke argumentuar se mund të vidhet nga Hamasi dhe të përdoret për qëllime ushtarake.

Më 17 dhjetor, Izraeli rihapi vendkalimin Kerem Shalom me Gazën, duke lejuar një rrugë tjetër ndihme në territor.

Megjithatë, KB-ja thotë se po përpiqet të shpërndajë ndihma jashtë zonës së Rafahut – duke fajësuar mungesat e kamionëve, mungesat e karburantit, ndërprerjet e shpeshta të telekomunikacionit dhe rreziqet e udhëtimit nëpër luftime.

Egjipti në ditën e Krishtlindjeve u paraqiti palëve të përfshira në konfliktin midis Izraelit dhe Hamasit planin për t'i dhënë fund luftës - një armëpushim, lirimin gradual të pengjeve nga Gaza dhe formimin e një qeverie palestineze të ekspertëve për të qeverisur Bregun Perëndimor dhe Gazën.

Plani propozon një armëpushim deri në dy javë në të cilin militantët palestinezë do të lirojnë 40 deri në 50 pengje në këmbim të 120 deri në 150 palestinezë nga burgjet izraelite, gjatë së cilës do të vazhdojnë negociatat për një armëpushim dhe lirimin e më shumë pengjeve.

Egjipti dhe Katari do të negociojnë gjithashtu me të gjitha fraksionet palestineze, duke përfshirë Hamasin, për të rënë dakord për formimin e një qeverie eksperte kalimtare derisa të arrihet një marrëveshje për mbajtjen e zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare. Ndërkohë, Izraeli dhe Hamasi do të vazhdojnë të negociojnë një marrëveshje gjithëpërfshirëse “të gjitha për të gjithë”.

Izraeli mban rreth 8000 palestinezë në burgje dhe 129 pengje mbeten në Gaza.

Mes mbështetjes ndërkombëtare në rënie për luftën e Izraelit, ka pak debat se cila palë po e fiton betejën - për zemrat dhe mendjet. Sipas një sondazhi të kryer nga Universiteti i Marilend dhe Ipsos, numri i amerikanëve që duan që Shtetet e Bashkuara të jenë në anën e Izraelit ra nga 43 për qind në tetor në 37 për qind në nëntor. Pasi dhjetëra mijëra protestues dolën në rrugë në kryeqytetet evropiane, disa nga udhëheqësit më të shquar të kontinentit u tërhoqën nga përqafimi i plotë i fushatës së Izraelit, me presidentin francez Emanuel Makron që i bëri thirrje Izraelit t'i jepte fund armiqësive.

SHBA-ja mbetet i vetmi anëtar i Këshillit të Sigurimit të KB-së që votoi kundër thirrjes për një armëpushim të menjëhershëm. Dhe tani edhe administrata e Bajdenit, aleatit më të vendosur të  Izraelit dhe ofruesi më i madh i ndihmës ushtarake, po e shtyn vendin të zvogëlojë ofensivën e tij. “Ata duhet të jenë të kujdesshëm”, tha presidenti Xho Bajden më 11 dhjetor.

“I gjithë opinioni publik në botë mund të ndryshojë brenda natës. Nuk mund ta lejojmë të ndodhë kjo”.

Por ndërsa lufta ushtarake midis Izraelit dhe Hamasit mund të përfundojë brenda javësh ose muajsh, lufta e informacionit ka të ngjarë të vazhdojë shumë kohë, derisa tanku i fundit të dalë nga Gaza.

==========================

Gaza u pushtua nga Izraeli gjatë Luftës gjashtëditore të vitit 1967. Izraeli tërhoqi trupat e tij dhe rreth 7000 kolonë nga territori në vitin 2005. Shtëpia e 2.2 milionë njerëzve, brezi i ngushtë është një nga zonat me dendësi më të populluar në botë.

Sipas KB-së, pak më shumë se tre të katërtat e popullsisë së Gazës - rreth 1.7 milionë njerëz - janë refugjatë të regjistruar ose pasardhës të refugjatëve. Para konfliktit të fundit, më shumë se 500,000 njerëz jetonin në tetë kampe refugjatësh të vendosura në të gjithë Rripin.

Izraeli kontrollon hapësirën ajrore mbi Gazën dhe bregdetin e saj dhe kufizon ashpër lëvizjen e njerëzve dhe mallrave.

Hamasi është një grup palestinez që ka sunduar Gazën që nga viti 2007.

Emri është një akronim për Harakat al-Muqawama al-Islamiya, që do të thotë Lëvizja e Rezistencës Islamike. Krahu i saj ushtarak, Brigadat Izedine al-Kasam, mendohet të ketë rreth 30,000 anëtarë.

Bregu Perëndimor dhe Gaza njihen si territoret palestineze. Presidenti palestinez është Mahmud Abbas, i njohur gjithashtu si Abu Mazen. Ndodhet në Bregun Perëndimor, i cili është nën pushtimin izraelit.

Ai ka qenë udhëheqës i Autoritetit Palestinez (PA) që nga viti 2005 dhe përfaqëson partinë politike Fatah - një rival i Hamasit.