Bruksel, 10 nëntor 2025 (MIA) - Shumica e të rinjve në vend e shohin BE-në pozitivisht, por pothuajse gjysma nuk besojnë se vendi do të bëhet ndonjëherë anëtar i Unionit, duke konfirmuar euroskepticizmin në rritje midis të rinjve në vendet kandidate të bllokut, citohet në botimin "Përballimi i euroskepticizmit të të rinjve në Ballkanin Perëndimor: Rasti i Maqedonisë së Veriut".

“Ky hendek midis shpresës dhe realitetit, interesit dhe mosbesimit, idesë evropiane dhe sfidave të brendshme, formon bazën e euroskepticizmit rinor. Prandaj, nevojitet veprim urgjent i koordinuar në partneritet dhe afatgjatë në vendet kandidate të BE-së, i cili do t'i njohë të rinjtë si krijues, dhe jo vetëm si audiencë, do të zgjidhë barrierat ekonomike dhe institucionale, do t'i lidhë të rinjtë me programe, përmbajtje dhe platforma specifike evropiane dhe do ta bëjë komunikimin e BE-së relevant, dypalësh dhe transparent”, citohet në botim.

Ai thekson se duhet të merret parasysh se të rinjtë në vend nuk janë vëzhgues pasivë, por aktorë aktivë që kërkojnë hapësirë, perspektivë dhe partneritet.

“Evropa nuk do të jetë e plotë pa ta, dhe procesi i zgjerimit nuk do të ketë sukses pa përfshirjen e tyre të rëndësishme”, nënvizohet në dokument.

Në të vlerësohet se ka hapësirë ​​të konsiderueshme për përmirësim të shpejtë dhe të qëndrueshëm të besimit midis të rinjve nga vendet kandidate në procesin e pranimit në BE dhe një pjesë e madhe e zgjidhjeve qëndron në bashkëpunimin dhe partneritetin e vazhdueshëm të ndërsjellë në zbatimin e aktiviteteve rinore midis institucioneve kombëtare dhe organeve të BE-së, me mundësi të qarta për të gjithë të rinjtë që të përfshihen në hartimin dhe zbatimin e programeve dhe aktiviteteve të tilla.

Për nevojat e botimit, në fund të qershorit 2025 u krye një anketë në bashkëpunim me platformën studentore "Studentaria" që përfshinte 1,000 të rinj nga vendi, nga të cilët 81.5 për qind ishin studentë universitarë ose pasuniversitarë, si pjesë e një analize më të gjerë të qëndrimeve të të rinjve ndaj Bashkimit Evropian, të përgatitur me pjesëmarrjen e Institutit për Qeverisje të Mirë dhe Perspektiva Euro-Atlantike (IGEP) nga Shkupi, Qendrës Evropiane të Ekselencës (ECE) nga Brukseli dhe Fondacionit liberal “Fridrih Nauman”.

Siç citohet në botim, kjo anketë online konfirmon praninë e euroskepticizmit tek të rinjtë, pritjet e ndryshme në lidhje me anëtarësimin në BE, si dhe gamën e gjerë të mundësive dhe aktiviteteve që institucionet kombëtare dhe të BE-së mund të ndërmarrin në bashkëpunim me të rinjtë.

Sipas anketës, 41 për qind e të rinjve në vend e perceptojnë Bashkimin Evropian "pozitivisht", 24 për qind kanë një mendim "negativ" për të, ndërsa pothuajse 35 për qind shprehin një qëndrim "neutral" ndaj bllokut.

Rezultate të tilla, siç citohet në dokument, tregojnë qartë se ka hapësirë ​​për angazhim proaktiv dhe mungesë të një lidhjeje më të thellë me vlerat e BE-së.

Kur bëhet fjalë për të ardhmen e vendit në BE, anketa tregon se 46.5 për qind e të anketuarve nuk besojnë se vendi do të bëhet ndonjëherë anëtar i BE-së, ndërsa 35.8 për qind besojnë se anëtarësimi është i mundur, por në një të ardhme më të largët. Vetëm 6.7 për qind besojnë se vendi do të jetë në gjendje të bëhet shtet anëtar i BE-së brenda pesë viteve të ardhshme, ndërsa 11 për qind nuk e dinë ose nuk kanë asnjë mendim për këtë çështje.

Kur bëhet fjalë për arsyet që ata i konsiderojnë pengesën më të madhe për integrimin e vendit në BE, plot 84.6 për qind e të anketuarve theksuan "korrupsionin". Pas tij vijnë "mosmarrëveshjet dypalëshe" me 61 për qind dhe "besimi i ulët në institucione" me 60 për qind.

“Kjo tregon qartë se të rinjtë e shohin mjedisin politik të brendshëm si një pengesë kryesore për përparimin e vendit drejt BE-së por në të njëjtën kohë shprehin pritje për hapa konkretë nga institucionet kombëtare për të luftuar korrupsionin si bazë për përmirësimin e kushteve të jetesës dhe mbajtjen e të rinjve në vend”, citon botimi.

Sipas anketës, të rinjtë në vend besojnë se janë "të informuar në mënyrë të mjaftueshme" për vlerat dhe politikat e BE-së. Ky mendim ndahet nga 53 për qind e të anketuarve, ndërsa 22 për qind thanë se ishin "shumë të informuar", 21.5 për qind thanë se ishin "disi të informuar". Vetëm 3.5 për qind e të anketuarve thanë se nuk ishin "aspak të informuar" për vlerat dhe politikat e BE-së.

Sa i përket asaj që ngjall interesin më të madh tek të rinjtë në vend në lidhje me BE-në, madje 76,2 për qind përmendën mundësitë për punë dhe jetë në BE. Pas kësaj vijnë programet e arsimit dhe të të rinjve, siç është Erasmus+, me 55,1 për qind dhe në vendin e tretë me 50 për qind është mbrojtja e të drejtave të njeriut.

Fushat e tjera me interes për të rinjtë që lidhen me BE-në përfshijnë mbrojtjen e mjedisit me 48.1 për qind, digjitalizimin dhe inovacionin me 44.5 për qind dhe shkëmbimin kulturor me 32.2 për qind.

Është interesante se afërsisht 60 për qind e të anketuarve vlerësuan se anëtarësimi i vendit në BE nuk do ta zvogëlonte emigrimin e të rinjve.

Pyetjeve "Nëse do t'u jepej mundësia, a do të dëshironit të merrnit pjesë në një dialog me përfaqësuesit e BE-së", 41.6 për qind e të anketuarve u përgjigjën pozitivisht, gjë që, siç thuhet në botim, tregon hapjen e të rinjve ndaj komunikimit dhe angazhimit të drejtpërdrejtë.

Nga ana tjetër, 30.5 për qind e të anketuarve deklaruan se ishin kundër pjesëmarrjes në një dialog të tillë, dhe 27.9 për qind thanë se aktualisht nuk ishin të sigurt për përgjigjen e kësaj pyetjeje.

Sipas anketës, mbi 70 për qind e të anketuarve e përshkruan veten si "socialisht joaktivë", ndërsa vetëm rreth tetë për qind thanë se morën pjesë në nisma politike ose qytetare, gjë që, sipas botimit, tregon një ndjenjë të përhapur pafuqie përballë sfidave të vazhdueshme të reformave.

“Këto rezultate nxjerrin në pah edhe një herë se ka hapësirë ​​të konsiderueshme për masa proaktive të udhëhequra nga BE-ja për të stimuluar dialogun me të rinjtë nga vendet kandidate të BE-së”, nxirret si konkluzion në botim.

Lidhur me atë  se "Cili nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor ka shansin më të madh për t'u bërë anëtar i BE-së në pesë vitet e ardhshme", plot 53.2 për qind e të rinjve të anketuar në vend treguan Shqipërinë, duke u pasuar nga Mali i Zi me 34.5 për qind dhe Serbia me 14.7 për qind.

Vetëm 8.2 për qind e të rinjve besojnë se vendi do të bashkohet me BE-në në pesë vitet e ardhshme, gjë që, sipas botimit, dërgon një sinjal të qartë, veçanërisht për institucionet vendase dhe mbajtësit e posteve publike, për të marrë masa konkrete për të rivendosur shpejt besimin në perspektivën evropiane dhe për të adresuar plotësisht rrënjët e euroskepticizmit midis të rinjve.

Botimi përfundon se anketa tregon një klimë komplekse publike, duke përzier optimizmin e kujdesshëm në lidhje me integrimin në BE me shqetësime të vazhdueshme në lidhje me migrimin dhe pjesëmarrjen politike, veçanërisht midis të rinjve.

“Sondazhi konfirmon praninë e euroskepticizmit tek të rinjtë dhe në të njëjtën kohë nxjerr në pah një gamë të gjerë mundësish dhe aktivitetesh që mund dhe duhet të ndërmerren urgjentisht nga institucionet kombëtare dhe të BE-së në bashkëpunim me të rinjtë dhe organizatat e tyre”, citohet në botim.

Sipas Drejtorit të Politikave dhe Komunikimit në Qendrën Evropiane të Ekselencës, Bojan Kordallov, rezultate të tilla janë një alarm serioz dhe një thirrje për veprim.

“Nëse të rinjve në vendet kandidate të BE-së nuk u ofrohen mundësi reale, stabilitet dhe mirëkuptim, ata mund të ndalojnë gjithnjë e më shumë së shikuari të ardhmen e vendit të tyre në BE”, deklaron Kordallov.

Sipas tij, kjo është arsyeja pse nevojitet një komunikim i ri, i sinqertë dhe më i ngushtë me të rinjtë, përmes partneriteteve të forta midis BE-së dhe vendeve kandidate me të rinjtë, së bashku me mbështetje konkrete ekonomike dhe demokratike në dispozicion të çdo të riu.

Botimi vlerëson se që vendi të vazhdojë me sukses në rrugën e tij evropiane, është thelbësore të inkurajohen mekanizmat gjithëpërfshirës për përfshirjen e të rinjve në jetën demokratike.

“Kjo përfshin forcimin e qendrave rinore, formalizimin e kanaleve pjesëmarrëse dhe integrimin e të rinjve në proceset e hartimit të politikave. Institucionet e BE-së i kushtojnë rëndësi të madhe përfshirjes aktive të të rinjve si një gur themeli i qëndrueshmërisë demokratike, kohezionit social dhe zhvillimit të qëndrueshëm. Përpjekjet për të forcuar besimin në institucione dhe për të luftuar korrupsionin mbeten po aq të rëndësishme në adresimin e shkaqeve rrënjësore të skepticizmit publik dhe avancimin e perspektivave të anëtarësimit të vendit në BE”, citohet në dokument.

Publikimi u promovua javën e kaluar në Bruksel dhe është planifikuar që nga fundi I muajti të promovohet edhe në Shkup. Publikimi pritet t'u prezantohet disa anëtarëve të parlamentit dhe sektorëve civilë dhe të rinjve në vend, si dhe t'u shpërndahet institucioneve dhe përfaqësuesve qeveritarë. 

Foto: Publikimi "Përballimi i euroskepticizmit të të rinjve në Ballkanin Perëndimor: Rasti i Maqedonisë së Veriut".