Bruksel, 18 mars 2025 (MIA) - Eurodeputetët në fjalimet e tyre pas prezantimit të draftit të raportit nga raportuesi i Komitetit të Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian (AFET) për vendin, Tomas Vajc, shprehën mbështetje për integrimin evropian të Maqedonisë, por gjithashtu theksuan nevojën për të miratuar ndryshimet kushtetuese dhe për të zbatuar reformat e nevojshme për përafrimin me BE-në", njoftoi korrespondenti i MIA-s në Bruksel. 

Deputeti slloven Matej Tonin nga Partia Popullore Evropiane (PPE) dhe raportuesi për vendin në hije vlerësoi se ai kishte bërë përparim të rëndësishëm në rrugën evropiane në vitet e fundit dhe kishte forcuar konkurrencën e saj përmes reformave, kryesisht në transformimin digjital, politikën ekonomike dhe transportin.

"Mirëpres iniciativat, të tilla si Instrumenti i Ndihmës së para-aderuese , Plani i rritjes së Ballkanit Perëndimor dhe Dialogu "Zhan Mone", të cilat kanë ndihmuar në afrimin e vendit me procesin e integrimit evropian," theksoi Tonin.

Sipas tij, është thelbësore që vendi të marrë përgjegjësitë e tij dhe të zbatojë ndryshimet kushtetuese dhe reformat kryesore, duke përfshirë forcimin e sundimit të së drejtës, pavarësinë e gjyqësorit, luftën kundër korrupsionit, administratën, mediat, legjislacionin zgjedhor dhe forcimin e kontrollit mbi shërbimet e inteligjencës dhe sigurisë.

"Duhet të përpiqemi të bëjmë gjithçka për të mbështetur rrugën e Maqedonisë së Veriut drejt BE-së," konkludoi Tonini.

Eurodeputeti holandez Tijs Rojten nga Aleanca Progresive e Socialistëve dhe Demokratëve (SD) dhe gjithashtu një raportuese në hije për vendin theksoi se "fati i Maqedonisë së Veriut është në Bashkimin Evropian".

Rojten shtoi se gjatë vizitës së fundit në Shkup, kolegët e saj në Kuvend i ka porositur se pas një viti nuk do të donte të dëgjonte përsëri të njëjtat diskutime, duke theksuar se ai pret disa përparime në muajt e ardhshëm, sepse nuk ka kohë për diskutime.

"Shpresoj se në përgatitjen e këtij raporti do të shohim lajme të mira që vijnë nga Shkupi," theksoi Rojten.

Deputeti bullgar Ivajllo Vallçev nga Konservatorët dhe Reformistët Evropianë (ECR) tha se Draft -raporti i propozuar nga Vajci duhet të ndryshohet në mënyrë që të pasqyrojë qëndrimin e përbashkët të Parlamentit Evropian.

Sipas tij, raporti është “tepër pozitiv”, në kushtet kur vendi “sheh një pengesë”, veçanërisht me deklarata të drejtuara kundër BE-së dhe institucioneve të saj

"Maqedonia e Veriut është në udhëkryq dhe e ardhmja e saj evropiane varet vetëm nga vullneti i autoriteteve në vend për të zbatuar ndryshimet e nevojshme ligjore në mënyrë që të fillojë procesi thelbësor i dakorduar. Teksti përfundimtar i raportit, sipas mendimit tim, duhet të pasqyrojë atë realitet objektiv, theksoi Vallçev, duke shtuar se përpjekjet për të rinegociuar detyrimet që janë marrë përsipër dhe shtyrje të zbatimit të tyre "janë absolutisht të papranueshme dhe kundërproduktive".

Deputeti rumun Dan Barna nga grupi liberal Ta rindërtojmë Evropën (RE) vlerësoi se raporti i propozuar për vendin ishte "i ekuilibruar dhe gjithëpërfshirës", duke theksuar se nevojiten reforma të mëtejshme në fushën e sundimit të së drejtës dhe gjyqësorit, si dhe në forcimin e lirisë së mediave.

"Duhet të mirëpresim përpjekjet e përkushtuara të Maqedonisë së Veriut për të marrë vendime për të ulur tensionet me fqinjët e saj. U mbetet të gjitha palëve t'i implementojnë ato vendime", shtoi Brana.

Eurodeputeti qipriot Giorgios Georgiou nga radhët e të Gjelbërve theksoi se raporti i Vajcit ishte i drejtë, duke paralajmëruar se grupi i tij parlamentar do të jepte një kontribut konstruktiv në debatin për miratimin e tekstit të propozuar.

Si vërejtje kryesore, Georgiou përmendi sundimin e së drejtës, transparencën, bashkëpunimin midis autoriteteve dhe shoqërisë civile, pavarësinë e gjyqësorit, luftën kundër korrupsionit dhe respektimin e të drejtave themelore dhe barazinë gjinore.

"Në përgjithësi, ne shohim shumë probleme sepse legjislacioni i vendit nuk është në përputhje me Konventën Evropiane për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara," shtoi Georgiou.

Eurodeputeti bullgar Stanislav Stojanov nga Grupi i Evropës i Kombeve Sovrane (ESN) vuri në dukje se ngecja në përparimin e Maqedonisë së Veriut ishte "rezultat i drejtpërdrejtë i mungesës së vullnetit politik në Shkup për të përmbushur detyrimet që janë marrë përsipër".

"Arsyet për këtë nuk janë të pajustifikuara, siç pretendohet në draft -raportin. Ato janë të përshkruara qartë në Kornizën Negociuese që e pranoi Maqedonia e Veriut", theksoi Stojanovi.

Sipas tij, dëshmi e prapambetjes së vendit është se gjashtë muaj pas heqjes së balancuesit etnik nga Gjykata Kushtetuese, Qeveria ende nuk ka propozuar zgjidhje alternative, si dhe ekzistencën e retorikës anti-bullgare “të nxitur nga mediat dhe zyrtarët, gjë që është në kundërshtim me vlerat evropiane”.

"Aderimi i Maqedonisë së Veriut në BE nuk varet nga kontestet dypalëshe, por është çështje e negociatave me Bashkimin Evropian. Konsensusi evropian i vitit 2022 parashikon një sërë masash, miratimi i të cilave është thelbësor", konkludoi Stojanovi.

Ai theksoi se përfshirja e bullgarëve në Kushtetutë është "hapi i parë, jo kërkesë e re", duke shtuar se besimi i BE-së varet nga respektimi i asaj që është rënë dakord dhe vendi duhet të shfaqë gatishmërinë e tij për ta bërë këtë me veprime konkrete, jo vetëm me fjalë.

Kreu i delegacionit të Komitetit të Përbashkët Parlamentar BE-Maqedoni e Veriut, eurodeputeti kroat Karlo Resler nga PPE, tha se rruga e gjatë dhe zhgënjyese e vendit për integrimin evropian duhet të njihet dhe të riafirmohet mbështetja e Parlamentit Evropian.

"Zgjerimi nuk është më vetëm proces burokratik, por edhe relevancë strategjike," theksoi Resleri.

Sipas tij, vendi ka dëshmuar se është partner i përkushtuar dhe duke u përafruar me politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së, ka demonstruar angazhimin e tij ndaj vlerave evropiane. Resleri tha se pavarësisht të gjitha bllokimeve dhe sfidave, vendi duhet të vazhdojë zbatimin e axhendës së reformave. 

Bashkëqytetari i tij dhe anëtari i partisë Davor Ivo Stier porositi se përveç zbatimit të ndryshimeve kushtetuese, vëmendje duhet t'i kushtohet edhe votimit të rezolutave të OKB-së për Ukrainën dhe të rishqyrtohet "orientimi gjeopolitik i vendit".

Eurodeputeti bullgar i PPE-së, Andrej Kovaçev, nga ana tjetër, theksoi se duhet t'i kushtohet vëmendje edhe Ligjit maqedonas për organizatat joqeveritare, i cili, siç tha ai, me vendime të Ministrisë së Drejtësisë "mbyllen vetëm shoqatat bullgare", si dhe "dukuritë e diskriminimit të hapur ndaj qytetarëve me identitet bullgar", një dukuri që, sipas tij, vazhdon.

Përfaqësuesja e Komisionit Evropian, Zigrid Brekel, tha se KE mbetet e përkushtuar ndaj qëllimeve politike për fillimin e negociatave me vendin ndaj Klasterit të parë – Vlera Themelore sa më shpejt të jetë e mundur, sapo të përmbushen kriteret përkatëse të përcaktuara nga Këshilli Evropian.

"Për të ndodhur kjo, duhet të miratohen amendamentet kushtetuese. Paralelisht, duhet të intensifikohen reformat lidhur me BE-në", theksoi Brekeli, duke theksuar si përparësi forcimin e pavarësisë së gjyqësorit dhe luftën kundër korrupsionit.

Sipas saj, angazhimi i vendit për integrimin evropian si qëllim strategjik është i dukshëm, me angazhim aktiv në Planin e rritjes përmes Agjendës së Reformave me 130 hapa për reforma, si dhe përmes hapave konkretë të ndërmarrë në luftën kundër krimit të organizuar.

Zuzana Mihalcova Sutjakova nga Shërbimi Evropian i Veprimit të Jashtëm vlerësoi se raporti i propozuar paraqet paraqitje faktike dhe e ekuilibruar e situatës aktuale, duke përshëndetur pajtueshmërinë e plotë të vendit me politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së, veçanërisht në fushën e sanksioneve kundër Rusisë dhe Bjellorusisë dhe ofrimin e ndihmës ushtarake për Ukrainën, si "dëshmi e angazhimit praktik ndaj vlerave evropiane dhe stabilitetit ndërkombëtar."

 Ajo gjithashtu theksoi nevojën për reforma në lidhje me sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit dhe për sigurimin e konsensusit politik për zbatimin e ndryshimeve kushtetuese.

"Maqedonia e Veriut duhet të përfitojë nga momenti aktual i zgjerimit dhe të sigurojë përparim në negociatat e anëtarësimit. Kjo është një mundësi kryesore që nuk duhet humbur", shtoi Mihalcova Sutjakova.

Përndryshe, të gjithë eurodeputetët dhe folësit në fjalimet e tyre shprehën ngushëllimet dhe solidaritetin e tyre ndaj vendit për viktimat e zjarrit në klubin e natës në Koçanë, me mesazhin se ngjarja nuk duhet të politizohet dhe me shpresën se ata që janë përgjegjës për këtë tragjedi do të ndëshkohen.

Deputetët tani kanë të drejtë të dorëzojnë ndryshime në tekstin e propozuar të këtij draft-raporti më së voni deri më 27 mars, e për miratimin e versionit të tij përfundimtar duhet të votohet më 13 maj.

 Foto: Arkivi i MIA-s