Shkup, 27 dhjetor 2024 (MIA) - Kuvendi sot pasdite në kuadër të seancës së 28-të e miratoi Ligjin për shfuqizimin e ligjit për themelimin e Agjencisë nacionale për teknologji bërthamore të Republikës së Maqedonisë. Për disa pika të rendit të ditës nuk ka pasur kërkim dhe aktvendim sepse seancat dëgjimore janë ende në vazhdim e sipër, ndërsa për disa, siç theksoi nënkryetari i Kuvendit Antonio Milloshoski, do të ketë votim shtesë, në momentin që do të përcaktohet ende.

Ndër ligjet për të cilat do të duhet të deklarohen deputetët është edhe projektligji i ndryshuar për tekstet shkollore në arsimin fillor dhe të mesëm. Lidhur me ligjin, i cili është në lexim të dytë, në seancë u bënë një sërë vërejtjesh. Pjesa më e madhe e tyre iu referuan zgjedhjes së anëtarëve të komisionit kombëtar, i cili sipas shtesave të propozuara duhet të bëhet nga Qeveria.

"Komisioni Kombëtar i Teksteve, siç është paraqitur në ligj, është shqetësues. Dyshojmë se ka shumë hapësirë ​​për politizimin e gjithë këtij procesi. Të jep përshtypjen se çdokush mund të jetë anëtar. Do të shikojmë nga afër se nga kush do të formohet komisioni, nga të cilët ekspertë sepse ka hapësirë ​​për manipulime të mëdha", tha Bisera Kostadinovska Stojçevska nga LSDM.

Ajo theksoi gjithashtu se në ligj nuk ka kritere të qarta se kush mund të jetë recensues, se procesi i miratimit të teksteve është shumë i ndërlikuar, gjë që mund të sjellë zvarritje administrative dhe se ligji nuk është i shkruar në gjuhë të ndjeshme gjinore. Nuk ka vullnet, shtoi Kostadinovska Stojçevska, për të avancuar përfshirjen e fëmijëve me aftësi të kufizuara, për t'u bërë faqet e internetit sipas të gjitha standardeve.

Sali Murati nga Lëvizja e Turqve të Maqedonisë për Drejtësi dhe Demokraci, e cila është pjesë e koalicionit të Frontit Evropian, theksoi se ligji ka një qëndrim diskriminues ndaj komuniteteve më të vogla.

"Çdo vit kemi probleme me përkthimet e librave në gjuhën turke, andaj kemi pritur që me këtë ligj të ketë sanksion për mos sigurimin e përkthimeve në kohë. Shtëpitë botuese nuk kanë përfitim ekonomik për shtypjen e librave në gjuhët e bashkësive më të vogla etnike dhe ky është arsyetimi i tyre, duhet të kishte një normë ligjore për vonimin e përkthimeve. Nuk ka asnjë mekanizëm për të kontrolluar cilësinë e përkthimeve, as kritere të sakta për përfaqësimin e komuniteteve në komisione", theksoi Murati.

Sipas Elmi Azirit nga Aleanca për Shqiptarët, i cili pranoi ndërhyrjen e politikës në arsim, ligji bën vetëm ndryshime kozmetike që nuk ofrojnë zgjidhje thelbësore. E drejta e autorëve jashtë vendit është e kufizuar, tha ai, dhe një mekanizëm i tillë nuk do të shërbejë për rritjen e cilësisë së arsimit.

"Ky ligj është i njëjti version i mëparshëm, nga viti 2023, dhe bën vetëm ndryshime kozmetike që nuk ofrojnë zgjidhje thelbësore për problemin. Nuk ka asnjë ndërhyrje domethënëse për përmirësimin e ligjit. Ju krijoni kufizime, a nuk ka botues nga rajoni si Shqipëria, Kosova, Kroacia, Shqipëria që janë gjithashtu cilësorë, madje më të mirë se ata të vendit? Nuk ka autorë dhe shtëpi botuese, apo autorë nga vendet e BE-së nuk dinë të botojnë tekste për matematikë, kimi, fizikë, informatikë,... Çfarë cilësie tekstesh arsimore do të ofroni me këtë ligj? Po shkojmë diametralisht në kundërshtim me sistemin e Kembrixhit, po mbyllim shtetin, po kthehemi te sistemet e mëparshme. Kështu nuk ka qenë as në ish Jugosllavi, siç po propozoni tani, po ndaloni autorët dhe shtëpitë botuese nga Shqipëria dhe Kosova. Sa i përket komisioneve, si do të siguroni përfaqësim të drejtë kur Gjykata Kushtetuese ndalon evidentimin e përkatësisë kombëtare"?, u përgjigj deputeti.

Deputetët paraprakisht kanë përfunduar shqyrtimin e Projektligjit të ndryshuar për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për arsimin bazë, në lexim të dytë. Deputetet Arbana Pasholli nga BDI dhe Ilire Dauti nga ASH kanë reaguar ndaj ndryshimit me të cilin futet në ligj detyrimi për testim të detyrueshëm në gjuhën maqedonase për drejtorët në arsimin fillor. Kjo, vlerësuan ata, tregon dëshirën për epërsi të shumicës. Sali Murati nga BDI bëri thirrje që ligji të tërhiqet dhe të përfshihen të gjitha kundërshtimet e ngritura.

Në Kuvend sot pasdite, në kuadër të seancës së 28-të, është miratuar Ligji për arsimin dhe aftësimin profesional, si dhe vendimi për ndryshimin e Vendimit për zgjedhjen e kryetarit, anëtarëve dhe zëvendës anëtarëve të Këshillit të kanalit kuvendor. sa/

foto: printskrin