Shkup, 7 gusht 2025 (MIA)

Elizabeta Veljanovska Najdeska

Ditët e fundit e pushimeve vjetore numërojnë shumë bashkëqytetarë tanë të cilët do të përfshihen në aktivitetet zgjedhore për zgjedhjet lokale në tetor. Sipas informacioneve nga Kuvendi, të premten ose të shtunën do të shpallen zgjedhjet lokale që duhet të mbahen më 19 tetor (rrethi i dytë i 2 nëntorit). Do të zgjidhen kryetarët e komunave dhe këshilltarët në 80 komuna dhe Qytetin e Shkupit. Sipas numrit të nxënësve, administrata zgjedhore, duke përfshirë edhe të punësuarit në Komisionin Shtetëror të Zgjedhjeve (KSHZ), zgjedhjet lokale janë më të mëdhatë dhe më masivet. Gjithashtu, karakteristike për këto zgjedhje është që diaspora nuk do të mund të votojë, e nëse dikush nga shtetasit maqedonas dëshiron ta shfrytëzojë të drejtën e vet këto do të mund ta bëjë vetëm nëse udhëzon në vend.

KSHZ-ja, siç njoftojnë prej atje për MIA-n, me muaj të tërë përgatitet për zbatim në këto zgjedhje të teta lokale në vend. Menjëherë pas shpalljes së zgjedhjeve të premten ose të shtunën, KSHZ-ja do të mbajë seancë publike në të cilën në përputhje me Kodin zgjedhor do të shpallet kalendari me të gjitha afatet për veprimit zgjedhore, si dhe të gjitha të drejtat dhe detyrimet për organet zgjedhore, pjesëmarrësit në zgjedhjet dhe mediat.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve në seancën e sotme do të shqyrtojë dhe miratojë Raportin e KSHZ-së për punët e ndërmarra në përputhje me nenin 153-a nga Kodi zgjedhor, për pranimin e pjesës së mbetur të mandatit.

Deri në fund të muajit KSHZ-ja do të mbarojë përzgjedhjen e rastësishme të anëtarëve të këshillave zgjedhore nga radhët e administratës në përputhje me të dhënat nga Ministria e Administratës Publike. Për 3.500 vende votimi duhet të zgjidhen 21.000 persona nga administrata të cilët do të jenë në këshillat zgjedhore (KZ), të cilët gjatë shtatorit do të kalojnë trajnim të kompletuar për zbatimin e zgjedhjeve dhe do t’u ndahen doracakë. Përveç kësaj, VMRO-DPMNE-ja, LSDM-ja, BDI-ja dhe VLEN, si parti respektivisht koalicione me numër më të madh të votave në zgjedhjet e kaluara, në shtator, në përputhje me listën e afateve, duhet të nominojnë 14.000 anëtarë për këshillat zgjedhore. Përbërja e këshillave zgjedhore ndryshon meqë anëtarëve të tyre u ka skaduar mandati.

Komisionit Komunale Zgjedhore (KKZ), nga ana tjetër, mandati i të cilit zgjatë edhe një vit, në përputhje me Kodin zgjedhor, kanë rol të rëndësishëm në zgjedhjet lokale, meqë ato i pranojë listat e kandidatëve dhe i konfirmojnë, e me këtë rast edhe marrin vendim ndaj ankesave eventuale, si dhe për kundërshtimet për të drejtën personale të zgjedhësve.

Një nga afatet më të rëndësishme dhe veprimet zgjedhore është shqyrtimi në Listën e zgjedhësve (LZ), që zgjatë njëzet ditë. Kjo është periudhë në të cilën zgjedhësit me të drejtë vote, respektivisht ata që kanë mbushur 18 vjet, do të mund t’i kontrollojnë të dhënat e tyre në

LZ-në dhe nëse kanë vërejtje dhe kërkesa për korrigjim t’i dorëzojnë në KSHZ në mënyrë elektronike ose në zyrat rajonale të Komisionit. Zgjedhësit mund ta bëjnë këtë edhe tani, por Lista e përditësuar e zgjedhësve për zgjedhjet lokale në KSHZ do të dorëzohet së shpejti pas shpalljes së zgjedhjeve, respektivisht javën e ardhshme.

Buxheti i përgjithshëm për mbajtjen e zgjedhjeve lokale 2025, i cili është tashmë i publikuar, arrin 9 milionë e 760 mijë euro, prej të cilëve dy të tretat janë paratë e dedikuara për mediat dhe reklamimin e paguar politik. Si plotësim i këtyre parave është edhe shuma për kompensimet e anëtarëve të këshillave zgjedhore dhe transportit dhe shpërndarjes së anëtarëve të KZ dhe materialit zgjedhor nga KKZ-ja në vendvotimet ku do të votohet, meqë ato i sigurojnë vetëqeverisjet lokale. Nga KSHZ-ja shprehen se janë duke u bërë përpjekje mbi të gjitha bazat që të racionalizohet në mënyrë që të ulen shpenzimet.

Partitë politike dhe koalicionet, si dhe qytetarët e tjerë, paralajmëruan pjesëmarrjen e tyre në zgjedhje. Disa nga kandidatët janë tashmë të njohur për publikun dhe janë në mesin e qytetarëve, ata prezantohen në rrjetet sociale, në emisione televizive dhe mediatike. Disa nga kandidatët e pavarur në zgjedhjet e kaluara po përpiqen të regjistrojnë subjektet politike në mënyrë që ata të përfshihen më lehtë në zgjedhje.

Nga KSHZ-ja komentojnë se nuk mund të diskutohet për fushatë të filluar tepër herët të kandidatëve sepse ende nuk ka kandidatë për zgjedhjet. Emërimet ose listat në përputhje me Kodin Zgjedhor konfirmohen 30 ditë para zgjedhjeve dhe fushata fillon 20 ditë më parë.

Sa i përket partive politike që mund të marrin pjesë në zgjedhje, KSHZ-ja i referohet dispozitave ligjore, si për subjektet ashtu edhe për kandidatët. Kushti për partitë është që të jenë të regjistruara, ndërsa vërtetimin, që duhet ta dorëzojnë te ata, të mos jetë më e vjetër se gjashtë muaj.

Për zgjedhjen e Kryetarit të Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit (KSHPK), ata thonë se mendimi duhet të jepet nga vetë KSHPK-ja dhe t 'i referohet nenit 8a të Kodit Zgjedhor.

Sipas Kodit zgjedhor, zgjedhjet lokale mbahen çdo katër vjet në gjysmën e dytë të tetorit. Vetëqeverisja lokale është e organizuar në 80 komuna dhe Qytetin e Shkupit si njësi e veçantë e vetëqeverisjes lokale. Në përbërje të Qytetit të Shkupit janë 10 komuna, të cilat kanë kompetenca të ndara me Qytetin. Zgjedhjet shpallen nga Kryetari i Kuvendit duke miratuar akt që shpallet në Gazetën Zyrtare. Zgjedhjet mbahen jo më herët se 70 ditë, e jo më vonë se 90 ditë nga dita e shpalljes së zgjedhjeve.

Zgjedhjet lokale në Maqedoni janë mbajtur në vitet 1996, 2000, 2005, 2009, 2013, 2017 dhe 2021.

Foto: MIA arkivi/printskrin